40 Milyar lira doğrudan cebe girmiş, Sayıştay raporu...

İktidar kamu kaynaklarını yandaş şirketlere aktarma konusunda hiçbir sınırlama tanımıyor. Çok zorunlu haller dışında başvurulması gereken doğrudan temin yoluyla yapılan alımlar geçen yıl görülmemiş bir rakama ulaştı. Birgün Gazetesi'nden Nurcam Gökdemir'in haberine göre bir önceki yıl bile 13 milyar TL’lik doğrudan alım yapan kamu kurumlarının ilan yayımlamadan, komisyon kurmadan, teminat almadan yaptığı doğrudan temin alım tutarı bu yıl 40, 4 milyar TL’ye ulaştı. Kamu İhale Kurumu’nun 2022 yılına ilişkin Kamu Alımları Raporu çarpıcı veriler içeriyor. İktidarın hem harcama hem de örtülü bir şekilde yandaşa rant aktarma alışkanlığının belgesi niteliğindeki rapora göre, “İhtiyaçların, idare tarafından davet edilen isteklilerle teknik şartların ve fiyatın görüşülerek doğrudan temin edilebildiği” alım yöntemi ölçüsüzce kullanıldı. AKP iktidarları döneminde Kamu İhale Kanunu’nun dört kez değiştirilen 22’nci maddesine göre, bu alım yöntemine “İhtiyacın tek kişi tarafından karşılanabileceğinin tespiti, uyum için ilk alıcı ile devam etme zorunluluğu, belli bir parasal limite kadar olan alımlar, bazı sağlık gereksinimleri, seçim ihtiyaçlarının karşılanması” gibi durumlarda başvurulabiliyor. Ancak iktidarın ölçüsüzce doğrudan temin yoluyla alım yaptığı 2021 yılında bile 544 bin TL adet 13 milyarlık alım yapılırken 2022 yılında bu rakam sayı olarak 1 milyonu, tutar olarak da 40 milyar TL’yi aştı. 26 milyar liralık mal alımı, 12 milyar liralık hizmet, 2 milyar TL’lik yapım işi, 34 milyon liralık da danışmanlık hizmeti alımı yapıldı. Yıl boyunca yapılan toplam 1 milyon 119 bin alımın 1 milyon 29 bini doğrudan temin yöntemiyle tamamlandı. SAYIŞTAY'IN RAPORLARINA YANSIDI 2022 yılında sonuç bilgisi Kamu İhale Kurumu’na gönderilen doğrudan temin yoluyla gerçekleştirilen kamu alımlarının sayı olarak yüzde 69’u mal alımı, yüzde 3’ü yapım işi, yüzde 28’i hizmet alımı ve yüzde 0,06’sı danışmanlık alımlarından oluştu. Tutar olarak ise yüzde 65’lik mal, yüzde 29’luk hizmet yüzde 6’lık yapım işi, yüzde 0,08’lik de danışmanlık hizmeti alımı yapıldı. Bunların yarıdan fazlasını parasal limitler içinde kalan alımlar oluşturdu. Çok sayıda kamu idaresinin parasal limitlerin üstüne çıkmadan alım yapabilmek için aynı nitelikteki alımları parçalara bölerek yaptığı Sayıştay’ın denetim raporlarına da yansıdı. GÖZDE ALIM YÖNTEMİ Raporda, doğrudan temin yoluna başvuran kamu idarelerinin listeleri de yer aldı. Buna göre, başkanlık rejimi ile birlikte Kamu İhale Kanunu’nun olağan alım yöntemi olan açık ihale yöntemini tercih etmediği bilinen Saray yönetimi geçen yıl yaptığı alımların tamamına yakınını ilan etmeden yaptı. 2021’de 6,1 milyon liralık 267 alımda doğrudan temini tercih eden Cumhurbaşkanlığı, geçen yıl 18,6 milyon liralık 627 alımda doğrudan temine başvurdu. Cumhurbaşkanlığı’nın istisnalardan yararlanarak yaptığı alımlar da büyük artış gösterdi. Buna göre, 2021’de 13,7 milyon liralık 3 alım istisna kapsamında yapılırken 2022’deki istisna alımlarının sayısı 50’ye tutarı da 728 milyon liraya fırladı. Cumhurbaşkanlığı 892 milyon liralık alımların sadece 145 milyon liralık bölümünü kanunda belirtilen usullerle yaptı.


yuzdeyuzhaber